พุทธวจน การใคร่ครวญธรรม

การใคร่ครวญธรรม ก็เป็นเหตุให้บรรลุธรรมได้

#เหตุแห่งวิมุตติ ๕ ประการ
..มีบทสรุปเดียวกันคือ..
.... เมื่อเธอเข้าใจอรรถ 
เข้าใจธรรมย่อมเกิดปราโมทย์ 
เมื่อเกิดปราโมทย์แล้ว 
ย่อมเกิดปีติ 
เมื่อใจเกิดปีติกายย่อมสงบ
ผู้มีกายสงบแล้ว 
ย่อมได้เสวยสุข 
เมื่อมีสุข 
จิตย่อมตั้งมั่น(สัมมาสมาธิ) 
ดูกรภิกษุทั้งหลาย นี้เป็นเหตุแห่ง วิมุตติข้อที่ ๑,๒,๓,๔,๕
---
เหตุวิมุตติ (อย่างย่อ)
๑.ขณะรับการแสดงธรรมจากพระศาสดาเพื่อนสพรหมจารีก็บรรลุธรรม
๒.ขณะภิกษุนั้นเองแสดงธรรมก็บรรลุธรรม
๓.ขณะภิกษุย่อมทำการสาธยายธรรมเท่าที่ได้สดับก็ได้บรรลุธรรม
๔.ขณะภิกษุย่อมตรึกตรองใคร่ครวญธรรมเท่าที่ได้สดับก็บรรลุธรรม 
๕.สมาธินิมิตอย่างใดอย่างหนึ่งเธอเล่าเรียนมาด้วยดีทำไว้ในใจด้วยดีทรงไว้ด้วยดีแทงตลอดด้วยดีด้วยปัญญา ก็บรรลุธรรม
-----------
#วิมุตติสูตร
------------
พระไตรปิฎก ภาษาไทย (ฉบับหลวง) เล่มที่ ๒๒
พระสุตตันตปิฎก เล่มที่ ๑๔ อังคุตตรนิกาย ปัญจก-ฉักกนิบาต
หน้าที่ ๒๐/๔๐๗ ข้อที่ ๒๖
----------------------
#อานิสงส์ในการฟังธรรมก่อนตาย
***
#ฟังธรรม.. 
-จากตถาคต
-สาวกตถาคต
-ระลึกถึงบทแห่งธรรมที่ทรงจำไว้
***
-จะละสังโยชน์เบื้องต่ำ ๕ ได้(อนาคามี)
-ที่ละได้แล้วจะน้อมไปเพื่อนิพพาน
***
ดูกรอานนท์ 
อานิสงส์
#ในการฟังธรรมโดยกาลอันควร 
#ในการใคร่ครวญเนื้อความแห่งธรรมโดยกาลอันควร 
๖ ประการนี้ ๖ ประการเป็นไฉน
-
ท่านพระผัคคุณะก็กระทำกาละ และในเวลา
ตายอินทรีย์ของท่านพระผัคคุณะผ่องใสยิ่งนัก พระผู้มีพระภาคตรัสว่า ดูกรอานนท์
ก็อินทรีย์ของผัคคุณภิกษุจักไม่ผ่องใสได้อย่างไร จิตของผัคคุณภิกษุยังไม่หลุดพ้น
จากสังโยชน์อันเป็นไปในส่วนเบื้องต่ำ ๕ จิตของผัคคุณภิกษุนั้น ก็หลุดพ้นแล้ว
จากสังโยชน์อันเป็นไปในส่วนเบื้องต่ำ ๕ เพราะได้ฟังธรรมเทศนานั้น
-
ดูกร อานนท์ 
จิตของภิกษุในธรรมวินัยนี้ 
ยังไม่หลุดพ้นจากสังโยชน์
อันเป็นไปในส่วนเบื้องต่ำ ๕ 
-
ในเวลาใกล้ตาย 
#เธอได้เห็นตถาคต 
ตถาคตย่อมแสดงธรรม
อันงามในเบื้องต้น อันงามในท่ามกลาง อันงามในที่สุด 
ประกาศพรหมจรรย์พร้อมทั้งอรรถ ทั้งพยัญชนะ 
บริสุทธิ์ บริบูรณ์สิ้นเชิงแก่เธอ
- 
จิตของเธอย่อมหลุดพ้น
จากสังโยชน์อันเป็นไปในส่วนเบื้องต่ำ ๕ 
เพราะได้ฟังธรรมเทศนานั้น 
-
ดูกรอานนท์ นี้เป็นอานิสงส์ข้อที่ ๑ 
ในการฟังธรรมโดยกาลอันควร ฯ 
-
อีก ประการหนึ่ง 
จิตของภิกษุยังไม่หลุดพ้นจากสังโยชน์
อันเป็นไปในส่วนเบื้องต่ำ ๕ 
-
ในเวลาใกล้ตาย 
เธอไม่ได้เห็นตถาคตเลย 
#แต่ได้เห็นสาวกของพระตถาคต 
สาวกของพระตถาคต ย่อมแสดงธรรม
อันงามในเบื้องต้น งามในท่ามกลาง งามในที่สุด 
ประกาศพรหมจรรย์ พร้อมทั้งอรรถทั้งพยัญชนะบริสุทธิ์ 
บริบูรณ์สิ้นเชิง แก่เธอ 
จิตของเธอย่อมหลุดพ้นจากสังโยชน์ 
อันเป็นไปในส่วนเบื้องต่ำ ๕ 
เพราะได้ฟังธรรมเทศนานั้น 
-
ดูกรอานนท์ 
นี้เป็นอานิสงส์ข้อที่ ๒ 
ในการฟังธรรมโดยกาลอันควร ฯ
-
อีกประการหนึ่ง 
จิตของภิกษุยังไม่หลุดพ้นจากสังโยชน์
อันเป็นไปในส่วนเบื้องต่ำ ๕ 
-
ในเวลาใกล้ตาย 
เธอไม่ได้เห็นตถาคต 
และไม่ได้เห็นสาวกของตถาคตเลย 
แต่ย่อมตรึกตรองเพ่งด้วยใจ 
#ซึ่งธรรมตามที่ได้ฟังมาได้เรียนมา 
เมื่อเธอตรึกตรองเพ่งด้วยใจ 
ซึ่งธรรมตามที่ได้ฟังมา 
ได้เรียนมาอยู่ 
จิตของเธอย่อมหลุดพ้น
จากสังโยชน์อันเป็นไปในส่วนเบื้องต่ำ ๕ 
-
ดูกรอานนท์ 
นี้เป็นอานิสงส์ข้อที่ ๓ 
ในการใคร่ครวญเนื้อความแห่งธรรม
โดยกาลอันควร ฯ 
-
ดูกร อานนท์ 
จิตของมนุษย์ในธรรมวินัยนี้ 
ได้หลุดพ้นจากสังโยชน์
อันเป็นไปในส่วนเบื้องต่ำ ๕ 
แต่จิตของเธอยังไม่น้อมไปในนิพพาน
อันเป็นที่สิ้นไปแห่งอุปธิกิเลส 
อันหาธรรมอื่นยิ่งกว่ามิได้ 
-
ในเวลาใกล้ตาย 
#เธอย่อมได้เห็นพระตถาคต 
พระตถาคตย่อมแสดงธรรม
อันงามในเบื้องต้น ... แก่ เธอ 
จิตของเธอย่อมน้อมไปในนิพพาน
อันเป็นที่สิ้นไปแห่งอุปธิกิเลส 
อันหาธรรมอื่นยิ่งกว่ามิได้ 
เพราะได้ฟังธรรมเทศนานั้น 
-
ดูกรอานนท์ 
นี้เป็นอานิสงส์ข้อที่ ๔ 
ในการฟังธรรมโดยกาลอันควร ฯ
-
อีกประการหนึ่ง 
จิตของภิกษุหลุดพ้นแล้วจากสังโยชน์ 
อันเป็นไปในส่วนเบื้องต่ำ ๕ 
แต่จิตของเธอยังไม่น้อมไปในนิพพาน
อันเป็นที่สิ้นไปแห่งอุปธิกิเลส 
อันหาธรรมอื่นยิ่งกว่ามิได้ 
-
ในเวลาใกล้ตาย 
เธอย่อมไม่ได้เห็นพระตถาคต 
#แต่เธอย่อมได้เห็นสาวกของพระตถาคต 
สาวกของพระตถาคตย่อมแสดงธรรม
อันงามในเบื้องต้น ... แก่เธอ 
จิตของเธอย่อมน้อมไปในนิพพาน 
เป็นที่สิ้นไปแห่งอุปธิกิเลส 
อันหาธรรมอื่นยิ่งกว่ามิได้ 
เพราะได้ฟังธรรมเทศนานั้น 
-
ดูกรอานนท์ 
นี้เป็นอานิสงส์ข้อที่ ๕ 
ในการฟังธรรมโดยกาลอันควร ฯ
-
อีกประการหนึ่ง 
จิตของภิกษุหลุดพ้นแล้ว
จากสังโยชน์อันเป็นไปในส่วนเบื้องต่ำ ๕ 
แต่จิตของเธอยังไม่น้อมไปในนิพพาน 
อันเป็นที่สิ้นไปแห่งอุปธิกิเลส 
อันหาธรรมอื่นยิ่งกว่ามิได้ 
-
ในเวลาใกล้ตาย 
เธอย่อมไม่ได้เห็นพระตถาคต 
และย่อมไม่ได้เห็นสาวกของพระตถาคตเลย 
#แต่เธอย่อมตรึกตรองเพ่งด้วยใจซึ่งธรรม
ตามที่ได้ฟังมาได้เรียนมา 
เมื่อเธอตรึกตรองเพ่งด้วยใจ
ซึ่งธรรมตามที่ได้ฟังมาได้เรียนมาอยู่ 
จิตของเธอย่อมน้อมไปในนิพพาน
อันเป็นที่สิ้นไปแห่งอุปธิกิเลส 
อันหาธรรมอื่นยิ่งกว่ามิได้ 
-
ดูกรอานนท์ 
นี้เป็นอานิสงส์ข้อ ๖ 
ในการใคร่ครวญเนื้อความแห่งธรรม
โดยกาลอันควร 
-
ดูกรอานนท์ 
อานิสงส์ในการฟังธรรม 
ในการใคร่ครวญเนื้อความโดยกาลอันควร 
๖ ประการนี้แล ฯ
-
(ภาษาไทย) ปญฺจก. อํ. ๒๒/๓๔๓/๓๒๗ 
-